Iran Nieuwsbrief Zomer 2018 (4/4) ondergronds in Kashan, Iran

Onze vierde en laatste bestemming was Kashan, weer een relatief kleine woestijnstad. Dat betekende weer van die kronkelige steegjes tussen lemen muren, die al snel een doolhof werden. De laatste dagen van een ongekend mooie en fascinerende reis.

Kashan

Kashan historical house

Kashan is beroemd om zijn historical houses. Dat zijn 19de -eeuwse huizen van rijke handelaren. Zeg maar gerust stadspaleizen. Sommige zijn spookachtige ruines. De meesten zijn gerestaureerd en een bezienswaardigheid of hotel geworden. Twee bekeken we er uitvoerig. Rondom meerdere binnenplaatsen, over drie etages, waarvan een ondergronds, lagen talrijke verblijven. Een winterkelder die de zon opving, een zomerkelder die in de schaduw lag, keukens, waterverdeelkamers, ontvangstzalen, spiegelzaal, het hield niet op. Sommige ruimtes met glas-in-lood ramen, sommige met versieringen en beschilderingen, sommige met reliëfs.

Kashan badhuis

Dan was er het badhuis van de Sultan. Heel mooi gerestaureerd, met verschillende verblijven, gangetjes, koepels, schilderingen, tegeltjes. Het stookhok, de warmwater­voorraad, de omkleedruimte, de scheerruimte en de bloedaflaatruimte... Het was een sprookjesachtig geheel. En helemaal toen we het dak opklommen. Daar was het een golvend geheel met de opstaande koepeltjes, daarbovenop kleine extra koepeltjes met kleine ronde raampjes, de leemkleurige stad om ons heen. Omdat niets recht was, leek het een kruising tussen een skateboard-baan en een verzameling marsmannetjes.

Op de kaart had ik een vreemd stuk stad gezien zónder steegjes. Op de satellietfoto leek het een cirkelvormige muur met daarin groen. Het was even zoeken, want er leek geen enkele weg naar toe te lopen. Maar via een mausoleum en een overdekt steegje en een parkeerterrein kwamen we bij een parkje dat tegen een hoge lemen muur/wal aanlag. Daar kon je makkelijk omhoog klimmen. En inderdaad, je keek in een cirkel van zo'n 500 meter doorsnede, het leek wel een kraterwand. En allemaal groentetuinen, de een net omgeploegd, de ander groen. Verbijsterend. 

Met enige moeite klauterden we aan de binnenkant naar beneden. Over een smal voetpad langs een klein irrigatiekanaal liepen we naar de overkant, waar een puntkoepel was die we intussen kenden van cisternen en ijshuizen. Ongetwijfeld had het te maken met de vroegere watervoorziening. Nu leek het weliswaar aan de buitenkant gerestaureerd, maar buiten gebruik. Later lazen we dat de lemen wal de restanten zijn van een 1000 jaar oude stadsmuur. Deze verborgen schat ontdekken was zo'n extraatje dat je speciale voldoening geeft bij een stadswandeling.

Iran - toen, nu en straks

Bijna 40 jaar geleden begon de opstand tegen de Sjah die leidde tot de revolutie die het huidige Iran heeft vormgegeven. De geestelijken aan de macht, in een complex samenspel van invloeden - de president, het parlement, de geestelijk leider, de revolutionaire garde.

20 Jaar geleden was ik in Iran, halverwege de huidige leeftijd van de Islamitische Republiek. Is er in die tijd veel of juist weinig veranderd? Voor allebei valt wat te zeggen.

Nog steeds geven de westerse media een totaal vertekend beeld van Iran. We denken aan een primitief land vol terroristen en extreme ayatollahs - terwijl deze eeuw de westerse bondgenoot Saoedi Arabië onmiskenbaar meer steun heeft gegeven aan terrorisme.

Nog steeds is het misschien wel het vriendelijkste, aardigste en rustigste volk dat ik ken. De mensen maakten graag een praatje met ons, waren belangstellend zonder opdringerig te worden. De openbare ruimte is schoon en voelt rustig en veilig. In aanmerking genoemen dat het een streng-Islamitisch land is, zijn mokeeen niet prominent aanwezig en er is ook niet vijf keer per dag een luide oproep tot het gebed. Het straatbeeld is vooral gezellig, gemengd, jong en oud, modern en traditioneel. Er zijn veel kleine winkeltjes die open zijn naar de straat toe, drukke oude bazaars, en ook grote moderne shopping malls.

Door de boycot én door verkeerde beslissingen is het land in een permanente economische crisis beland. Daardoor heeft het zich minder ontwikkeld dan potentieel mogelijk was, maar nog steeds zou je het eerder met Zuid-Europa vergelijken dan met een Aziatisch land.

Hoewel veel apparatuur verouderd is, is er een redelijk werkende infrastructuur; de stroom valt niet uit; het opleidingsniveau is hoog; telefoon en internet worden volop gebruikt. Daardoor heeft de gemiddelde Iraniërs een betere blik op de buitenwereld; op Instagram is de facto vrijheid van meningsuiting; toerisme is toegenomen.

De toekomst van Iran hangt zowel af van de wereldpolitiek als van de binnenlandse politiek. De economische uitzichtloosheid zou nog wel eens de grootste destabiliserende factor kunnen zijn. Blijft het land geïsoleerd of vindt het aansluiting?

Einde/Meer

Wil je verder lezen over onze eetgewoontes in Iran? Kijk dan op de-wereldwijde-vegetarier-(4)-Iran