Thailand Reisverslag 2025/3 Zuidelijk Thailand (Stops tussen de zuidgrens en Bangkok)

Trang Botanical Gardens

De Botanische Tuin van Trang. Een misleidende naam, want het is een stuk onaangetast oorspronkelijk regenwoud, en daar is nog maar heel weinig van over in Thailand. In het zuiden is bijna alles gekapt voor rubber- en palmolieplantages. Vijf jaar geleden was ik er diep van onder de indruk. En nu weer.

De wandeling begon met een pad door het regenwoud. Donker en koel, tussen planten met enorme bladeren, onder 40 meter hoge bomen. Varen- en palmachtigen, dikke kronkelende lianen van 1 tot 25 cm doorsnede. Geritsel en vogelgeluiden.

Dan kwam de canopy walk, vijf in hoogte variërende hangbruggen tussen ijzeren torens. Zo zag je de verschillende "lagen" van het bos, met ieder hun eigen soort begroeiing. Het gaf een idee van hoogte en de diepte, van de macht en kracht van het bos. Een beeld dat onmogelijk met je camera was vast te leggen.

Het volgende deel was over een voetpad op palen door een veen-moeras-bos. Je liep net boven het stilstaande water, waar bladeren en planten langzaam in wegzonken. Je zag de veen-vorming a.h.w. voor je ogen plaatsvinden. Helaas ging dat veel langzamer dan de veen-winning (toevallig lag ik onlangs nog een artikel dat in Nederland/Europa veen in razend tempo wordt gewonnen om potgrond/tuinaarde van te maken). De bomen en planten die er groeiden hadden speciaal wortelstelsels om in/op de zompige ondergrond te kunnen staan.

Zo nu en dan hoorde je wat ritselen, maar je zag zelden een dier. Alleen een paar hagedisjes en grote vlinders en libellen lieten zich zien.

Thale Noi (Phatthalung)

Zes jaar geleden waren we een paar uur in Thale Noi, vanuit Phatthalung. Deze keer verbleven we twee dagen in het dorp, dat grotendeels bestaat uit huizen op palen met steigers als voetpaden ertussen. Het was allemaal heel pittoresk, maar qua eten was het aanbod... mager.

Hoogtepunt was een boottocht over Thale Noi, een meer en vogelreservaat.

Met een ranke longtailboot voeren we het meer op. Dwz veel motorlawaai en een ongemakkelijke lage zit. Eerst afwisselend open water en groene vlaktes van waterplanten. We gingen dwars door de waterplanten heen, alsof je over land voer. Er waren talloze vogels: tweekleurige ooievaars, rosse reigers, kleine aalscholvers en grote blauwe waterhoenen zaten op of tussen de waterplanten.
Vervolgens voeren we een bos in. Een absoluut highlight. Het was geen moeras of mangrove, de bomen groeiden in het water, en waren op hun beurt weer begroeid met klimplanten en andere parasieten. Het was geen "donker bos" maar sprookjesachtig genoeg, zo uit het water groeiend. Hier ging de motor uit en gebruikte de bootsman de polsstok.
Daarna weer door meer open gebieden. Een kudde waterbuffels was aan het grazen in het groene veld van waterhyacinten. We lagen er even stil naast. Je hoorde ze smakken.

Surat Thani

Met de stoptrein was het 4½ uur naar Surat Thani, een lange zit op de harde houten bankjes, met een warme föhn door de open ramen.

Surat Thani is vooral bekend als overstapplaats van nachttrein en vliegtuig op de boot naar Koh Samui en Koh Phangan. De meeste toeristen blijven er maar een dag - of nog minder. Wij bleven vijf dagen.

We maakten twee boottochten door het groen aan de overkant van de brede rivier. Dit was een delta met brak water waar vooral palmbomen groeiden. Waar de palmbladeren elkaar boven het kanaal raakten, was het alsof je door een lange groene tunnel voer, met licht aan het einde. Tijdens de ochtend-vaart zagen we o.a. varanen, tijdens de avond vuurvliegjes.

Verder wandelden we rond door de tamelijk uitgestrekte stad en kwamen zo in verrassend levendige wijken. We profiteerden van de aanwezigheid van zoveel toeristen door te eten in restaurants die veel groente en veel vegetarische gerechten hadden. We dronken koffie in zowel heel eenvoudige als heel pretentieuze cafés. En we zaten in een heerlijk hotel.

Prachuap Khiri Khan

Met de sneltrein (1/dag) was het 4½ uur naar Prachuap. Redelijk comfortabele stoelen, maar je moest wel een sweater aan vanwege de a/c.

Terug op bekend terrein. Prachuap wordt door steeds meer toeristen ontdekt. Het is een rustig stadje vol met rustige ouderen uit Nederland, Frankrijk en Scandinavië. We spraken een jonge backpacker die er per ongeluk verzeild geraakt was en zich afvroeg wat ze in hemelsnaam moest doen. Geen zip-linen, geen bungie-jumpen, geen white-whater-rafting, geen nachtelijk uitgaansleven...

Kortom, ideaal voor ons. En er is best wat te zien en te doen in de omgeving. Het stadje ligt aan prachtige half ronde baai waar wat vissersboten dobberen en we in de verte dolfijnen zagen. 

Vier km ten zuiden van Prachuap Kiri Khan, in de volgende baai ligt het strand van Ao Manao. Het ligt binnen een luchtmachtbasis en is daarom gevrijwaard van projectontwikkelaars en verkopers.

Om niet in de hitte te lopen, wilden we heen met de tuk-tuk, die hier de vorm hebben van een motor met zijspan. Het duurde even voor er een langskwam die we konden aanhouden. Bij de ingang van de militaire basis moesten we ons registreren. Het terrein was groot, goed onderhouden, netjes, ruim en groen. Geen straf om hier gelegerd te zijn. We staken de landingsbaan over, reden langs de golfbaan, en toen was links het strand achter een rij naaldbomen.

Een prachtig breed strand. Vlak wit zand, blauw water, wat rotsen op de uiteinden van de baai en een rotseiland midden ervoor. Het prototype van een tropisch strand. Onder de bomen waren stalletjes en stoeltjes. Er waren wel tientallen bezoekers, maar op dit grote strand leek het toch bijna leeg. Aan de andere kant van de weg waren toiletgebouwen waar we ons konden omkleden. Het water was helder, deinend, warm. Echt een warm bad. We dobberden er een tijd in rond en werden door de deining een halve meter op en neer getild.

Toen was het alweer 5u en tijd om terug naar huis te gaan. Intussen was het net genoeg afgekoeld om rustig te kunnen lopen. Vogels, kippen, eekhoorntjes maakten gebruik van het groen en de ruimte tussen de barakken.

We gingen naar Kui Buri Nationaal Park waar we het echte safari-gevoel hadden: uren en uren staarden we over de vlakte in afwachting van olifanten.
Bij de ingang van het park waren we overgestapt op een pick-up truck met “gids”. We reden over een zandweg door een vrij droog en dus niet al te dicht bos. Mooi. We staken een paar beddingen door die half gekanaliseerd en afgedamd waren, zodat er een plas water stond. De bekende vogels: reigers en ooievaars. Na een kwartiertje, waarin we maar één andere jeep zagen, stopten we bij een uitzichtpunt - daar stonden zeker 25 jeeps en >50 mensen. Ze stonden wat ik groepjes te keuvelen op schaduwplekken. Aan de ene kant keek je over een waterplas, aan de andere kant over een kaal stuk laagvlakte.

Zo bezochten we nog twee uitkijkpunten. Het groepje werd intussen kleiner en rustiger. Het was warm en droog en stil. Aan de ene kant werd met het naderen van de schemering de kans groter dat een olifant of buffel zich nog zou laten zien, aan de andere kant tikten de minuten weg.

Maar ze lieten zich niet zien, volgens de rangers was het te warm om uit het bos te komen. Eigenlijk voelde het ook wel goed dat de natuur bepaalde wat er gebeurde.

In deze blog zijn 2024 en 2025 met elkaar verweven

Meer

Lees  meer Thailand blogs.

Thailand Reisverslag 2025/2 Tien jaar Satun

 

Tien jaar Satun

Het was heerlijk en meteen helemaal vertrouwd om weer in Satun te zijn, in hetzelfde mini-resort als altijd. We komen hier nu tien jaar en het is nog geen jaar te veel. Hoewel we niet veel bijzonders deden, vlogen de dagen voorbij. Hier een kopje koffie, daar een lunch, een paar boodschappen doen, even naar het zwembad. De night market of een food festival zorgden voor de nodige gezelligheid.

Inmiddels hebben we er zoveel favoriete cafés en restaurants, dat we de hele eerste week nodig hadden om bekende gelegenheden te bezoeken.
De tweede week was het soms jongleren met afspraken met kennissen. Als we op straat een bekende tegenkwamen, maakten we een praatje. Diegene vroeg dan of we de volgende dag iets hadden? Nee, zullen we dan samen koffie drinken, of een ijsje eten, of wat dan ook. Leuk, zeiden wij, wanneer ongeveer? Dan was het antwoord: ik stuur je wel een berichtje als ik onderweg ben. Maar ja, wij wilden natuurlijk niet de hele dag zitten wachten. En als we dan op pad waren en het berichtje kwam, moesten we zeggen: nu komt het niet uit.

 

Intussen werd de fiets bezorgd. Die hadden we een paar dagen eerder in Bangkok bij de Decathlon besteld. Eén dag later dan gepland, dus dat viel alles mee. Er was al aangekondigd dat de bezorger zou bellen. We namen aan om te horen hoe laat er iemand thuis was. Dus ik had het Thaise zinnetje voor "je kunt ieder moment komen" al uit mijn hoofd geleerd. Maar daar waren ze niet tevreden mee. Na de nodige onbegrepen uitwisselingen hoorde ik op de achtergrond iemand in langzaam en verstaanbaar Thai vragen "waar is je huis?". Hoewel we natuurlijk een bezorgadres hadden opgegeven, moesten we dat toch een paar keer herhalen. Toen was iedereen blij. Een uur later werd de fiets bezorgd. Het uitpakken en in elkaar zetten ging gemakkelijk met de hulp van de tuinman / klusjesman van ons resort.

Bij de motor cycle repair shop hadden ze fietsmandjes. Eerst werd nog even een motor met zijspan gerepareerd terwijl de boodschappen en een kind er nog in zaten. Een oudere man kon het mandje er op zetten, wat nog met de nodige schroeven en bouten gepaard ging. Hij deed ze netjes steeds iets vaster, dan weer stellen, dan weer ietsje vaster, dan alles helemaal vastdraaien. Nog even de banden wat harder oppompen. Nog even de remkabels checken. Klaar. Ondanks de montage service werd de rekening naar beneden afgerond.

 

Na tien jaar kan ik er nog steeds gelukkig van worden: de mensen in Satun lijken oprecht blij om bezoekers aan hun stad te zien. We worden gegroet, toegelachen, geholpen waar nodig, en al onze culturele onhandigheden en verkeerd uitgesproken Thaise zinnetjes worden vergeven. Sterker nog, mijn falende pogingen om iets in het Thai te zeggen worden met groot enthousiasme ontvangen. Als ze niet helpen in de communicatie, dan toch wel in het contact maken.

Contact onderhouden doe je hier door eten te geven. Van iedereen die we wat beter kennen krijgen we voortdurend eten toegestopt. Van een toetje in het lunchrestaurant tot snoepjes van de receptioniste, van vruchten-ijsjes van de eigenaresse tot fruit uit Patthalung van haar vriendin.

 

Ter ere van children's day was er een evenement op het plein voor het museum. Er trad een dansgroep op in traditionele kostuums - al vraag ik me af of de hoofddoek onder het kroontje traditioneel is. Eerst een klassiek nummer en dan een bewerking van een pop liedje, dat met luid gejuich werd ontvangen. Dan een groepje hele kleine kinderen die een dansje deden. Het publiek zat deels op rijen plastic stoelen voor het podium, en deels picknickend op de grond daaromheen. Ik vond een stoel om op te zitten bij een stalletje dat door twee meisjes van 13 gerund werd. Ze gingen enthousiast met de vertaal app in de weer om met ons te kunnen praten. Zo druk dat ze vergaten de klanten van hun stalletje te bedienen. Ze wezen er op dat het museum vanavond gratis toegankelijk was. Gingen we toch ook maar even kijken. Ook daar veel mensen en veel foto momenten.

 

Het blijft koel voor de tijd van het jaar, vaak is het onder de 30 graden. Sommige dagen zijn mooi en zonnig, andere bewolkt. We hebben zelfs een paar flinke regenbuien gehad. De paraplu die we kochten als parasol, gebruiken we vaker tegen de regen.

We zijn gewend dat in de schemering, zowel ochtend als avond, de vogels, insecten en reptielen een kakofonie van geluiden voortbrengen. Maar met dit weer is het nog veel meer. Als het koeler is zijn de vogels overdag actiever. Als er een donkere wolk overdrijft denken de dieren dat de schemering komt. En na een regenbui slaan de krekels op dubbele kracht aan. Zelfs midden in de nacht.

Per saldo is dit wisselvallige weer wel beter uit te houden dan de schroeiende hitte van vorig jaar.

 

Intussen brak in Bangkok de jaarlijkse paniek uit toen de altijd aanwezige luchtvervuiling heftiger en zichtbaarder werd, omdat het seizoen aanbrak dat akkers afgebrand worden. De regering beloofde allerlei twijfelachtige maatregelen. Tot de wind draaide en het probleem naar volgend jaar doorgeschoven kon worden.

 

Ik had al een keer een middelgrote varaan onder onze heg zien verdwijnen. Ik zag 'm maar half, en die helft was een halve meter lang. De volgende dag zag Evelyn 'm ook. Maar waar was-ie nou zo snel gebleven? Evelyn keek nog eens goed en zag dat er een holletje ónder ons huisje was, waar nog net een stukje staart uit stak. We hadden benedenburen! We dachten dat al dat geritsel en getrippel van vogels en eekhoorns kwam, maar er was nog een mogelijkheid...

De volgende dag zagen we 'm zitten op het grasveldje voor ons huisje. Stokstijf, alsof-ie was opgezet, met zijn kop aandachtig in de lucht. Waarschijnlijk had hij mij een seconde eerder gezien dan ik hem, en dacht hij, als ik niet beweeg zien ze me niet. Hij was zeker 1m lang, maar meer dan de helft daarvan was staart. Een prachtig dier dat uit een ander tijdperk leek geteletransporteerd. We adopteerden hem onmiddellijk als ons huisdier. Waarschijnlijk is het een clouded monitor, een alles-eter.

 

Eerder schreef ik dat mijn pogingen wat Thais te praten goed ontvangen worden. Maar sommige interacties gaan ook prima zonder woorden. We waren in een 7-eleven buurtwinkel voor yoghurt en drankjes. De kassière vroeg, zonder een woord te zeggen, maar met een expressieve vragende blik, of we een lepeltje bij de yoghurt wilden, door een lepeltje omhoog te houden en haar grote donkerbruine ogen nog iets verder open te sperren. Idem met een plastic tasje, zich bewust van haar beste feature: die ogen. Toen werd de magie doorbroken met een luide schreeuw – E had per ongeluk de sojamelk in haar tas gedaan voordat die was afgerekend. De kassière schrok er zelf nog het meeste van.

Satun Geopark

We maakten één "grote" excursie, naar Mu Ko Phetra National Park, onderdeel van "Satun Geopark". (Daartoe horen onder andere grotten, en karstgebergten die als eilanden loodrecht uit zee en uit het vlakke land oprijzen. Maar dat is een ander verhaal.)

Om te beginnen reden we via een landelijke achteraf-route. Hier nog enorme plantages van rubberbomen, die vroeger héél zuid Thailand bedekten. Nog vroeger was het allemaal tropisch regenwoud en op deze vlakke stukken laaglandbossen.

Eerst reden we naar het strand van Pakbara, een klein plaatsje dat bekend is omdat er boten naar veel van de populaire Thaise eilanden vertrekken. Het strand is een smalle strip met visrestaurants er langs. Want we begonnen de dag met een flinke lunch. Een paar goed doorvoede katten liepen wat te bedelen bij de tafels, eentje liep zelfs het strand op om te bedelen bij een visser, die tot zijn schouders in zee staand een net uitwierp en kleine kreeftjes ving. Het was de zonnigste dag tot nu toe in Satun, wat maakte dat strand, zee en de rotsige eilanden in de verte op hun best uitkwamen.

Daarna reden we naar de ingang van het NP, een berg/rots die als een schiereiland in zee uitstak. Er was een haven met vissersbootjes, en onder de schaduw van de bomen lagen de NP gebouwen. Een paar agenten van de toeristenpolitie maakten een praatje met ons. Er was een wandelpad gebouwd om de rots heen, op pijlers in zee. Zo had je een origineel perspectief op de kustlijn, die hier verticaal omhoog ging. Op waterniveau uitgesleten grotten, wat hoger dichte begroeiing.

Door verschuivingen in de aardkorst bestond de berg uit gesteente van verschillende geologische tijdperken. Op één punt zag je overgang heel duidelijk: je stapte van het witte Ordovician in het rode Cambrian tijdperk (respectievelijk 450 en 500 miljoen jaar oud). Na 1½ km was de steiger afgelopen en kon je nog een stuk over een weg op het schiereiland lopen. Hier en daar een klein strandje onder je, een eenzame boom die in zee stond, een overhangende palm, het was allemaal even mooi.

Als laatste reden we nog een stukje om om een Batik werkplaats / winkel te bekijken. Hier zag je nog eens goed dat dit deel van Thailand oorspronkelijk Maleis was. Binnen hingen kleding en tasjes en hoedjes en grote zijden lappen stof, sommige met populaire opdrukken, andere met klassieke natuurlijke kleurstoffen bewerkt. Buiten waren een oude man en een jonge vrouw textiel aan het bewerken met was en verf (?).

Meer

Lees meer Thailand blogs.

Thailand Reisverslag 2025/1 Nieuwe plekken in Bangkok

 

Aankomst

We kwamen op Nieuwjaarsdag aan in Bangkok. Nog een beetje gaar van het tijdverschil en de doorwaakte nacht liepen we rond. Vanwege Nieuwjaar waren veel winkels en restaurants dicht, en de straten waren rustig ipv vol met het gebruikelijke chaotische verkeer. Veel Thai gaan met de feestdagen de stad uit, naar het dorp of stad waar hun familie woont. Omdat er minder Thai waren, leken er in verhouding nóg meer toeristen. Zelfs op plekken waar die tien jaar geleden nauwelijks kwamen. Zodoende gaan wij steeds weer op zoek naar nieuwe "onbekende" plekjes.

Ochtend in Pratunam

De volgende ochtend, onze eerste ochtend, was een bijna perfecte ochtend in Bangkok.
We wandelden naar mijn stamcafé, Wang Mai Café, op het voorplein van het National Stadion. De baristo had een feestelijke zonnebril op met geïntegreerd hertengewei en kerstballen. Hij wist nog wat ik wilde drinken. Met een americano en een cappuccino nestelden we ons op de schommelbank. En net als eerdere keren was dit de plaats en de tijd dat een totaal gelukzalig gevoel me overspoelde, het geluk hier te mogen zijn. Ondanks het verkeerslawaai op de achtergrond, had dit plekje iets sereens.

Met een kleine omweg wandelden we naar het Saen Saep kanaal. Een smal voetpad tegenover het paleis van de prinses liep langs de achterkant van huizenblokken. Anders dan ter hoogte van ons hotel waren deze huizen niet op het voetpad georiënteerd, dus het was er vrijwel uitgestorven. Iets verderop staken we de woonwijk in, Pratunam. Een mengelmoes van houten huisjes en villa's in een groene tuin tussen nieuwere betonnen huizen. Een mevrouw die in haar deuropening zat groette ons vriendelijk. Hier een Chinees opschrift, daar een Thais tempeltje. Dat alles letterlijk in de schaduw van de moderne wolkenkrabbers van Phayathai.

Zigzaggend kwamen we uit bij de spoorlijn naar oost-Thailand, de oude lijn onder de hoge betonnen pilaren van de trein naar het vliegveld. Over wiebelende betonnen platen kon je er langs lopen - en motorrijden, wat ook veel gedaan werd. Plantenbakken stonden tot dicht op het spoor, en waar er ruimte was zelfs tussen de twee spoorlijnen in. Eenvoudige huisjes hadden hun voordeur aan dat pad. Soms was er een winkeltje, en ook een cafeetje, Jack's Rails Slow Bar. Daar gingen we zitten voor nog een drankje. Het was een prachtig plekje. Behalve de motor-taxis was er geen verkeer, alle voorbijgangers waren even vriendelijk, Jack bereidde de koffie en thee met volle aandacht. Toen er een trein langskwam, realiseerde je je pas hoe dicht je op het spoor zat, en hoe groot een trein is. Gelukkig reed die niet erg hard.

Vlak naast dit verborgen plekje bleek een wijk te zijn die zich had ontwikkeld tot een heus Little India. Een aaneenschakeling van Indiase winkels en restaurants met alle mogelijke typisch Indiase artikelen en gerechten en clientèle. Je vroeg je af waar ze allemaal vandaan kwamen. Deels Indiase toeristen, maar gezien de aard van de winkels moesten hier ook wel veel Indiërs wonen. We gingen lunchen in een veg restaurant waar je een heuse Gujarati thali hadden. OK, het was niet zo subliem als je ze in Gujarat krijgt, maar een aantal gerechten hadden wel een bijzondere twist.

Terug naar huis namen we een stukje de kanaalboot. Een populaire vorm van OV , grote boten met honderden passagiers die door het kanaal stoven. Bij de haltes wordt niet echt aangelegd, de boot wordt alleen kortstondig met een touw tegen een drijvende steiger getrokken.

Terug

Aan het eind van onze reis kwamen we terug in Bangkok. Na 5 weken weg geweest te zijn voelde het ongelooflijk kosmopolitisch. Een groot verschil met de provinciesteden die we aangedaan hebben. De heerlijke verscheidenheid aan mensen, aan culturen, aan leeftijden, aan kleding, aan uiterlijk. Iedere keer als we voet buiten de deur zetten, was er weer wat verrassends te zien.

Zoals een populaire popgroep die op straat staat te spelen met een drom mensen eromheen.

Zoals een futsal toernooi compleet met officiële scheidsrechters.

Zoals de duizenden studenten die kwamen kijken naar de 75ste jaarlijkse voetbalwedstrijd tussen hun universiteiten. Speciale shirts, bonte uitdossingen, cheerleaders, eetstalletjes, een reclame-dorp - het ontbrak nergens aan.

Zoals een competitie, met jury en punten, waar een kruising tussen een dans en een geensceneerde Muay Thai boxwedstrijd werd opgevoerd.

 

Meer

Lees meer Thailand blogs.

De augurken-mannen

Oos Kesbeke was nog geen Bekende Nederlander toen ik hem leerde kennen.

Dit verhaal begint ruim 20 jaar geleden in Zuid-India. We gaven een workshop playful learning aan de onderwijzeressen op een kleine particuliere school in Dindigul. De school werd gefinancierd door de familie van Saleem, dus uit beleefdheid kwam hij even zijn gezicht aan ons laten zien. Saleem bleek een uiterst innemelijke man te zijn. Afkomstig uit een rijke familie, maar hij had zijn eigen kapitaal verdiend in de augurken-teelt. Hij had zijn eigen ideeën, ging zijn eigen weg, wat in het conservatieve Zuid-India niet te onderschatten is. We mochten elkaar wel.

Hij kwam jaarlijks naar beurzen in Europa om zijn augurken te verkopen. Tijdens een van die reizen, 15 jaar geleden, kwam hij bij ons op bezoek in Amsterdam. Wil je wat van de stad zien, vroeg ik. Nee, daar had hij geen zin in, al die Europese steden zagen er hetzelfde uit: een rivier, een kathedraal en een plein. Londen, Rome, Parijs, allemaal één pot nat. We hadden al sokken voor zijn schoonvader gekocht bij Peek en Cloppenburg. Wat nu nog te doen?

Ik had laten vallen dat bij ons om de hoek de enige Amsterdamse augurken-fabriek staat, van Kesbeke. Daar wilde hij wel kijken. Dat kan zomaar niet, zei ik, in Nederland gaat alles op afspraak. Hij wilde het toch proberen. OK. We wandelden ernaartoe. Kijk, die vaten komen van mij, zei Saleem toen we langs het opslagterrein liepen. Je rook de ietwat zurige lucht al die vaak rond de fabriek hangt.

Vaten met augurken

Aan de poort vroegen we of we meneer Kesbeke konden spreken. “Dat kan zomaar niet,” kregen we te horen. Maar na wat aandringen en het spelen van de kaart “deze meneer is helemaal uit India gekomen” mochten we dan toch eventjes 5 minuten binnenkomen. Maar echt niet langer. Het kantoor van Kesbeke was voor de helft gevuld met een enorm bureau en een nog enormer aquarium. Inmiddels bekend van de TV. Verder stond er een grote motor met veel chroom. Vanachter zijn bureau keek Oos Kesbeke ons een beetje wantrouwend aan. Wat had de kat nu weer binnengebracht?

De twee mannen begonnen elkaar een beetje te polsen. Wat doe jij dan? Welke wederzijdse kennissen hadden ze? Via welke tussenhandelaar waren Saleem’s augurken hier terecht gekomen? Wat voor motor heb je? Wat voor Jeep? Hoe duur is jouw Rolex? De augurkenwereld is een wereld van macho’s en patsers.

Kesbeke assorti

Langzaam werd het ijs gebroken en het gesprek werd gemoedelijker. Over soorten en kwaliteit van augurken. Over de verschillen tussen bewaren op zuur of op zout water. Heel voorzichtig over de mogelijkheid dat Saleem zonder tussenhandelaar aan Kesbeke zou leveren. Over de problemen die het op smaak brengen en bottelen met zich meebrachten. Die stappen deed Saleem nog niet maar hij zat er wel over te denken daarmee te beginnen, omdat daar nog meer mee te verdienen was, dan met enkel augurken in grote tonnen verschepen. Hij wierp een balletje op over mogelijke samenwerking, maar daar had Kesbeke geen oren naar. We kregen een rondleiding door de fabriek en langs de vaten die van Saleem kwamen. Al met al waren de vijf minuten uitgelopen tot een dikke anderhalf uur. Bij het afscheid vroeg Saleem of hij niet een paar potten augurken meekreeg voor zijn vrouw en mijn vrouw? Ja hoor. Dus met een paar zware glazen potten liepen we weer naar huis.

Na de introductie had ik weinig meer gezegd maar met verbijstering het verloop van de ontmoeting gadegeslagen. Saleem zou later een bottelarij openen in Dindigul. Ook daar heb ik een rondleiding gehad en zag de potjes augurken met AH-huismerk over de lopende band gaan. Kesbeke kreeg vorig jaar een reality-tv-show. Het eerste seizoen was leuk om naar te kijken: de macho met het gouden hartje. Het tweede seizoen verloor zijn charme omdat de deelnemers zich ervan bewust waren dat ze populair geworden waren. Mij zal die ene ontmoeting altijd bijblijven. Andersom is hij mij waarschijnlijk vergeten.

Bottelarij in Dindigul

Amsterdam, november 2024

Euro2024 - een culinaire reis langs de EK landen

Van 14 juni tot en met 14 juli 2024 wordt in Duitsland het Europees Kampioenschap voetbal gespeeld: Euro2024. We eten iedere dag een gerecht van een van de landen die die dag speelt.

Speelschema Euro2024

Lees iedere dag het gerecht op de Waterlily facebook pagina.

Gerechten en recepten uit eerdere toernooien: WK2022 en Euro2020

Poule fase

Schotland

14 juni 2024. Vandaag is de openingswedstrijd in Munchen: Duitsland - Schotland (5-1).

Er komen waarschijnlijk nog méér speeldagen met Duitsland dan met Schotland, dus hebben we vandaag voor een Schots gerecht gekozen: haggis.

Haggis recept

Hongarije 

Keulen, Hongarije - Zwitserland 1-3. 

Wij eten karfiolleves, Hongaarse bloemkoolsoep.

Polen 

Hamburg, Nederland - Polen 2-1

Na wat inleidende schermutselingen de voorafgaande twee dagen, is vandaag het EK dan echt begonnen. Misschien een beetje moeizamer dan je zou willen, maar zo is er nog ruimte om in het toernooi te groeien.

Wij eten vandaag een "zwarte" Poolse saus met peper en pruimencompôte. (Oorspronkelijk werd de saus zwart van de verkoolde stro die er in zat, maar dat is aangepast.) Daarbij een zuurkoolschotel die welliswaar niet volgens  Pools recept gemaakt is, maar hé, zuurkool...

Roemenië 

Munchen, Roemenië - Oekraïne 3-0

Vandaag speelt oa Roemenië tegen Oekraïne. In eerdere edities hebben we al Oekraïens gegeten, dus nu Romeens. Een heerlijke zachte peren-walnoten taart, de vegan variant.

Recept peer walnoot taart

Turkije 

Dortmund, Turkije - Georgie 3-2

We eten vandaag Swooning Imam.

Er gaan veel verhalen rond over hoe dit aubergine-gerecht aan deze mooie naam komt. Een ervan is dat de imam trouwde met de dochter van een olijfolie-handelaar. Ze kreeg als bruidsschat 12 vaten olijfolie mee.Hij dacht voor de rest van zijn leven voorzien te zijn. Tot hij zag hoe veel olijfolie ze iedere dag gebruikte en de kelder leegraakte. Toen viel hij flauw.

Het recept dat wij gebruiken is een combi uit het kookboek Veggiestan van Sally Butcher en dit Swooning Imam recept.

Duitsland 

Stuttgart, Duitsland - Hongarije 2-0

Iedereen heeft nu een keer gespeeld, alle grote voetballanden hebben gewonnen. Duitsland en Spanje het meest overtuigend. 

Vandaag eten we Currywurst. Vegan worstjes met een pittige zelfgemaakte curry saus. Geserveerd met Sauerkraut und Kartoffeln.

Currywurst saus

Engeland

Frankfurt, Engeland - Denemarken 1-1

De Engelse cuisine is geen feest. Daarom wijken we uit naar een land waar ze een nauw verweven geschiedenis mee hebben.

Lees hier over o.a. de Engelsen in Zuid India, terwijl wij in een Zuid Indiaas restaurant eten.

2000 jaar komen en gaan in Kerala

Frankrijk

Leipzig, Nederland - Frankrijk 0-0

Bij Franse uiensoep krijg je wel een heel erg jaren '70 gevoel. Maar het bestaat nog steeds. Nu ook in vegan varianten. Met dit recept is het eigenlijk best lekker. 

Franse uiensoep

Georgië

Hamburg, Georgië - Tsjechië 1-1

Georgië is een van de vijf landen die deels in Europa en deels in Azië liggen. Maar ze doen helemaal mee in het toernooi en hebben hun eerste EK punt te pakken.

Wij eten vandaag lobio, een bonenschotel met walnoten.

Lobio

Zwitserland

Frankfurt, Zwitserland - Duitsland 1-1

Drie van de vier landen die vandaag spelen, zijn deze week al aan bod gekomen in de #Euro2024 food challange. Logisch dus dat we vandaag #zwitsers eten, rösti.

Recept rösti

Albanie

Dusseldorf, Albanie - Spanje 0-1

"Not all of us can do great things. But we can do small things with great love." - Mother Teresa

Fërgesë is een traditioneel Albanees gerecht dat populair is bij samenkomsten. Dus ook als je samen voetbal kijkt.
Met een extra schepje chili poeder was het verrassend en lekker. Misschien moeten we ons eens verder verdiepen in de Albanese keuken.

Soms lijkt het alsof het halve Zwitserse team uit etnische Albanezen bestaat, dus laten we hopen dat er ook nog een paar goede voetballers in Albanie zijn achtergebleven, al is het maar om een beetje partij te bieden aan titel-favoriet Spanje.

Recept fergese

Oostenrijk

Berlijn, Nederland - Oostenrijk 2-3

Zigeuner schnitzel met paprika rijst.

"Zigeuner schnitzel is een heerlijke Oostenrijkse klassieker die je met gemak thuis kunt maken. " 

Wij doen het met een nep-schnitzel. Eigenlijk zijn we niet zo van de vleesvervangers, meestal zijn ze te vet, te zout, en bevatten ze weinig voedingsstoffen.

De naam is niet meer van deze tijd, nu noemen we het Balkan- of paprika-schnitzel.

Paprika rijst

Zigeuner saus

Belgie

Stuttgart, Belgie - Oekraine

Patates frites met vlaamse mayonaise.

Knock-out fase

Italie

Berlijn, Zwitserland - Italie 2-0

Vandaag speelt o.a. Italie tegen Zwitserland. Bovendien start de Tour de France vandaag in Italie. Reden genoeg voor het meest Italiaanse van alle gerechten: pasta!

We serveren het met Spinazie-à-la-crème en tomatensalade in de tri-colore.

Spanje

Keulen, Spanje - Georgie 4-1

Vandaag speelt o.a. favoriet Spanje tegen het verrassende Georgië. Wij eten vandaag tortilla, de spaanse aardappel-omelet.

Tortilla

Frankrijk 

Dusseldorf, Frankrijk - Belgie 1-0

Vandaag spelen o.a. onze zuiderburen (waarvan we laatst patat frites gegeten hebben) tegen hun zuiderburen (waarvan we laatst uiensoep gegeten hebben). We eten doperwtjes. Er gaat niets boven kakelverse jonge doperwtjes, maar bij gebrek daaraan bereiden we ze a la francaise, d.w.z. afgeblust en met sla erdoorheen. Geserveerd met Provencaalse aardappeltjes.

Doperwtjes, Petits pois à la française

Provencaalse aardappeltjes

Provencaalse kruidenmix maken

Roemenie

Munchen, Nederland - Roemenie 3-0

"Maar als hij er niet is, weet je pas wat je mist" - over Frenkie de Jong

Vanavond speelt Nederland tegen Roemenie. Wij eten een Transylvaanse bonen-puree met gecarameliseerde uien. Geserveerd met seitan en geroosterde worteltjes en cous-cous.

Roemeense bonenpuree

Kwartfinale, Stuttgart, Duitsland - Spanje 1-2

Dit is misschien wel het mooiste affiche van het hele toernooi. Topfavoriet Spanje tegen thuisland en medefavoriet Duitsland.

We eten vegetarische paella. Een gerecht dat volgens de Valenciaanse taalpolitie niet kan bestaan, want iets mag alleen paella heten als er vis of zeevruchten in zwemmen. Gelukkig vallen wij niet onder hun jurisprudentie.

Wist je dat paella gemaakt wordt met risotto-rijst?

Vegetarische paella

Kwartfinale, Berlijn, Nederland - Turkije 2-1

Er wordt wel gezegd dat dit een thuiswedstrijd is voor Turkije, omdat er zoveel Turken in Berlijn wonen. Maar in Amsterdam West was het ook volop feest toen Turkije zich plaatste voor deze kwartfinale. Dat belooft dus een enorm festijn te worden.

We eten Turkse pizza. Het verschil met Italiaanse pizza zit 'm vooral in de topping. We maken tempeh-nep-gehakt, reepjes sla en knoflooksaus.

Vegetraische Turkse pizza

Tempeh gehakt

Knoflooksaus

Halve finale, Munchen, Frankrijk - Spanje 1-2

Toen Columbus op reis ging om India te bereiken via de westelijke route, belandde hij per abuis in Amerika. De bewoners daar werden Indianen genoemd en de Spaanse kolonien werden Las Indias genoemd. In Sevilla staat een prachtig gebouw met El Archivo General de Indias. 

Om de band tussen Spanje en India alsnog tot stand te brengen, eten we vandaag Indiaas. Bovendien is het een herinnering aan de voormalige Franse koloniale posten in India (Pondicherry, Karaikal, Mahe en Yanam).

Rijst, dahl en bietjes.

Dahl

Bietjes (Zuid Indiaas) 

Als toetje een Franse slag: vegan chocolade mousse, gegarneerd met frambozen uit eigen tuin. Tip: als je dit aan gasten voorzet, vertel dan niet wat het hoofd-ingredient is.

Chocolade mousse

Halve finale, Dortmund, Nederland - Engeland 1-2

"Van de nood een deugd maken."

We weten allemaal dat de Engelse keuken niets voorstelt. Misschien kunnen Engelsen ook niet koken, en is dat de reden dat bonen-uit-blik-op-toast hun bekendste gerecht is?

We eten het vandaag als lunch, maar dan wel met een heerlijke zelfgemaakte tomatensaus. Op heerlijk zelfgebakken brood.

Bonen in tomatensaus

Brood bakken

Finale, Berlijn, Spanje - Engeland 2-1

Met deze finale sluiten we een maand af met oude en nieuwe recepten uit bekende en onbekende landen. Net zo avontuurlijk als het toernooi zelf.

Uit sommige reacties op deze blog en de bijbehorende Facebook posts, blijkt dat sommige mensen denken dat we enkel en alleen recepten en foto's van internet halen. Maar daar blijft het niet bij: we koken iedere dag wat we posten, en het zijn allemaal onze eigen foto's!!

Toen iedereen één keer gespeeld had, schreven we al dat Spanje het beste speelde. Dat hebben ze het hele toernooi volgehouden én ze hebben van alle grote voetballanden gewonnen. De terechte winnaar dus.

Een populair vegetarisch gerecht in Spanje is espinacas y garbanzos. Je kunt het zelfs in glazen potten in de supermarkt krijgen. Dat kan een uitkomst zijn als je op reis bent. Maar nu maken we het vers.

Espinacas y garbanzos

Engelse Scones. Maar dan wel zoals Maartje ze maakt.

Scones

Tenslotte

Tot over twee jaar, 11 juni 2026 in Mexico City !

Brood blog 2: Gluten zijn een godsgeschenk.

Ver verleden

Als we kijken naar de evolutie van de mens, en hoe de mens het overheersende wezen op onze planeet werd, blijft het nog altijd een vraagstuk waar de mens precies die voorsprong op andere wezens nam. Daarom bestuderen we hoe en wanneer de mens rechtop ging lopen. Een andere factor is de plaats van de duim ten opzichte van de andere vingers, waardoor de mens beter gereedschappen (stenen, stokken) kon vasthouden. Taal wordt algemeen gezien als een cruciale stap.

Minder bekend is de bijdrage van de gluten-tolerantie, die veel andere volwassen primaten niet hebben: er zijn aanwijzingen dat de mens door zijn vermogen granen te eten, toegang had tot een nieuwe voedselbron, rijk aan bouwstoffen (eiwitten), energie (koolhydraten) en vezels. Ja, gluten zijn eiwitten.

Daarmee werd het met name beter mogelijk om in gematigde klimaten te overleven, en dus hele nieuwe werelddelen te bevolken.

Voor degenen die een rol van god willen zien in de evolutie van de mens, zou je dus kunnen zeggen dat gluten een godsgeschenk zijn.

Recent verleden

Minder dan een procent (1%) van de mensen heeft een gluten-intolerantie. Maar doordat een paar quasi-serieuze boeken met pseudo-wetenschappelijke pretenties gebaseerd op verkeerde aannames onverwacht populair werden, verbeeldt een steeds grotere groep mensen uit de westerse middenklasse zich dat ze ook een gluten-intolerantie hebben. Als sommigen van hen zich met een glutenvrij dieet tijdelijk beter voelen, is dat deels te danken aan de extra aandacht die ze dan besteden aan alles wat ze eten, en deels aan het placebo effect.

Het is jammer dat de mensen die écht een gluten-intolerantie hebben, hierdoor minder serieus genomen worden.

Sommige mensen zijn overgevoelig voor bepaalde suikers die in tarwe zitten, en verwarren dit dan met gluten-intolerantie. Je kunt dan wel zuurdesem-brood eten. Dit is een eenvoudige manier om er achter te komen of dit ook voor jou geldt. Zie ook reacties onder dit artikel.

Heden en toekomst

Dankzij moderne technieken zijn er in deze eeuw van overvloed genoeg alternatieven voor granen en brood.  Het is dus heel goed mogelijk een glutenvrij dieet te volgen. Maar het kost je geld en het kost de wereld grondstoffen. Het is een luxe die weinigen zich kunnen veroorloven maar velen wordt opgedrongen.

Hopelijk is 99% van de mensen binnenkort weer verstandig genoeg om brood een plaats te geven in een uitgebalanceerd dieet. Wil je brood eten waar geen extra gluten aan zijn toegevoegd (ja, ze zitten in "broodverbeteraar" in fabrieks-brood) of zo-wie-zo weten wat er in zit, dan kun je je eigen brood bakken.

Meer lezen

Een eenvoudig, lekker en gezond broodrecept vind je HIER.

Lees hier de andere brood-blogs.

2015-2017-2019-2024

Thailand Reisverslag 2024/1 De groene kant van Bangkok

Bangkok is een heerlijke stad, levendig en afwisselend. Ik kom er graag en vaak. Midden tussen de chaos en drukte vind je de echte hidden gems, de mooiste plekjes, de aardigste mensen, de verrassendste straatjes, de best verzorgde poezen. Maar soms wil je even ontsnappen aan de drukte, het lawaai, de warmte en de viezigheid.

Ik beschrijf hier drie uitstapjes in Bangkok waarvan twee in het groen en een op het water.

Wandeling door Bang Krachou, Samut Prakan

Vandaag maakten we een excursie naar de "groene long" van Bangkok, een groot gebied ingesloten door een lus in de rivier. Eerst namen we de bus (47 vanaf National Stadium), een heel oud barrel, door de gaten in de houten vloer zag je de weg. Tegelijk hadden we een scherm dat de haltes aangaf. Het verkeer reed redelijk door, behalve een keer waar we rechtsaf moesten slaan en de rijbaan die we over moesten steken maar niet vrijkwam omdat ook daar het verkeer stokte. Een andere bus forceerde een doorbraak. Na 40 minuten waren we bij het eindpunt.

Eerst een kopje koffie bij Amazon. De twee (!) dames achter de toonbank begeleiden ons naar de toiletten, die een beetje verstopt lagen in een lege markt ernaast. We sloegen proviand in bij een van de twee 7-Eleven's die aan weerszijden van het Amazon Café lagen. Dan een korte wandeling naar de pier. De Chao Phraya was hier al een stuk breder. Links zag je de haven en zeeschepen liggen. Met een klein bootje werden we overgezet.

Eerst was er nog een stuk vol huurfietsen en geparkeerde motoren, maar al snel liepen we door het groen, tussen kleine huisjes en akkers. Het voetpad dat we een paar km volgden, was een verhoogde betonnen loopbrug. Prachtig. Je hoorde allerlei vogels zingen in de bomen en dieren ritselen in de bladeren, maar je zag ze meestal niet.

Na een dik uur kwamen we bij de botanische tuin, een aangelegd park. We wandelden door het achterste deel waar geprobeerd werd de drie soorten oorspronkelijk bos terug te laten groeien, waaronder appel-mangrove, gekenmerkt door de kleine luchtwortels die uit de grond schieten. Het was groen en luchtig en rustig, en daarom was de hitte goed uit te houden. Aan de rand van het park was een doorgang gemaakt naar een klein cafeetje net buiten het park. Daar konden we een welkom koel drankje nemen.

Al met al zeker 2½ u gelopen voor we terug waren bij de jetty. Met de busreis erbij was het een dag-vullende excursie.

Phi Suea Samut Fort, Paknam, Samut Prakan

Nog een keer een flinke excursie. Het begon met 40 minuten in een koude BTS naar Pak Nam. Het werd al snel minder druk, terwijl je op de perrons aan de overkant, de stad in, wel veel mensen stonden.

Vanaf Paknam BTS wandelden we de stad in. Het voelde meteen anders: de lucht was helderder, minder benzinedampen en meer zeelucht. En het voelde wat minder mondain en wat meer provinciaal. We stopten bij Inthanin, een coffeeshop voor een prima kopje koffie.
De coffeeshop had geen toilet. Maar wijs geworden door eerdere ervaringen begreep ik het meisje toen ze gebaarde: naar buiten, naar links, naar links. Daar was inderdaad een smal gangetje. En achterin was een draaihek waar je 5 baht in kon gooien. Daarachter waren toiletten.

We wandelden door naar de markt, door de markt, aan de achterkant was een pier. Een middenmaat houten boot kwam al snel aanvaren. Het was een hele drukte de rivier over. Tussen grote vrachtschepen en marineschepen door staken we over en legden aan ácher Phi Suea Samut eiland.

We waren vlak bij de monding van de Chao Phraya in zee, dus dit was brak en getijde gevoelig. In de modder onder de loopbrug van de ponton naar de wal, was een mudskipper festijn gaande. Zulke grote hadden we nog nooit gezien, tot wel 20cm lang. Die zagen er eng uit. Meestal zaten ze stil, maar soms kropen ze met hun vinnen over de modder of zwommen ze weg. Kleinere, van zo'n 10 cm, hadden mooie groene kleuren en een rugvin die ze soms opzetten. Dan kwam er soms nog een krab uit een gat in de modder gekropen, met een angstaanjagend grote schaar.

We liepen door een iets kleinere markt naar de straat. Rechtsaf, langs een rijtje winkels waarvan de meeste gesloten waren, richting de tempel. Door een vreemd soort half vervallen gebouw kon je de trap op naar de hangbrug over de zijarm van de rivier die langs deze kant van het eiland liep. Dat kleine eiland was grotendeels een natuurreservaat met mangrove, slangen, vleermuizen en grote witte vogels. Via een betonnen pad op palen kon je naar de zuidpunt waar een fort lag. Om de riviermonding te bewaken. Er waren ruimtes voor manschappen, munitie, kanonnen en periscopen. Er was een standbeeld voor een admiraal en een tentoonstelling met posters over een incident met de Fransen.

Tot dan toe was het een redelijk koele ochtend geweest, maar de wandeling terug was toch wel warm. Terug aan de Paknam kant liepen we naar het OK restaurant, dat via social media een beetje aan de weg timmerde. Het was ook leuk ingericht en de eigenaar was een enthousiaste man. Hoewel ze ook veg opties aanprezen, hielden die niet over.

We liepen naar de grote uitkijktoren. Die paste in de traditie dat hier werd uitgekeken naar schepen die over zee aankwamen. Hoewel het vandaag niet helder was, had je toch een prachtig uitzicht helemaal van de rivier tot de zee. De eerste kilometers waren goed te zien, de hoogbouw van downtown Bangkok was te vaag.

Er was een elevated walkway van de toren naar het BTS station. Maar de juiste verdieping en deur vinden in de toren viel niet mee. En toen bleek de walkway gesloten. Waarom was niet duidelijk. Dus liepen we toch langs drukke wegen naar de BTS.

Ook dit was bijna een dag-vullende excursie.

Drie-boten-tocht

Net als Amsterdam is Bangkok een stad met veel kanalen. Ik had een rondje door de stad bedacht waarbij je drie verschillende boten neemt. We begonnen bij de Hua Chang pier, net ten zuiden van Rachathewi BTS, maar je kunt ook opstappen aan het noordeinde van diverse Sukhumvit sois: bv 3 15, 21, of zelfs helemaal bij de Bang Kapi pier waar de Yellow Line komt.

Door het Saen Saep kanaal varen grote boten met hoge snelheid, wilde golfslag en blauwe rookwolken achterlatend. Ze zijn erg populair voor woon-werk-verkeer. Bij de pieren worden ze niet echt vastgelegd maar met een touw even tegen de steiger getrokken. Snel in- en uitstappen en weer weg. Kleine huisjes zijn tot dicht langs het kanaal gebouwd, je keek er zo naar binnen.

We stapten uit bij de Bo Bae pier, die midden in een kleding markt ligt. Net als bij de metro, skytrain, monorail en trein zijn overstappunten niet erg gecoördineerd. Het was dus een flinke wandeling naar de volgende steiger: Yek Lan Luang aan Krung Kasem road. Deze boot vaart niet zo vaak: in het weekeinde een keer per uur, en door de week alleen in de ochtend- en avondspits. Een kleine elektrische boot kwam langzaam aanvaren, met maar een handjevol passagiers. Kalm voeren we het Krung Kasem kanaal af. Dit was breder, de oevers waren mooier, er lagen drukke wegen langs.

Bij het eindpunt moesten we weer een stuk lopen, langs sluizen en een pompstation, waar het kanaal uitkomt op de Chao Praya rivier. Hier is de Thewes pier. Hier leggen de boten aan, door ahw achteruit tegen de drijvende steiger te varen. Over de rivier varen tientallen grote boten die een belangrijke OV functie hebben. Er waren ook volop andere boten, toeristenboten, ferry’s, vrachtschepen - dus het was een hele drukte, een heel gemanoeuvreer voor de kapitein, en soms wild schommelen in de golven. We voeren een half uurtje mee. We kwamen langs allerlei bezienswaardigheden zoals het koninklijk paleis en Wat Arun. Daar kun je uitstappen, of nog even blijven zitten. Vanaf de Marine Department pier kun je door het zuidelijke stuk van China Town wandelen. Of vanaf Sathorn pier kun je BTS terug naar het centrum nemen.

Meer

Lees meer Thailand blogs.