Vladimir Poetin en Volodymyr Zelensky zijn allebei vernoemd naar een Viking die op een boot de Dnjepr af kwam zakken en in Kiev trouwde met de zus van de keizer van Constantinopel: het begin van een gedeelde geschiedenis.
Deel 1. De Vikingen en Constantinopel (9e-12e eeuw)
We gaan terug in de tijd naar de achtste eeuw. Dit is de
tijd dat de Vikingen eropuit beginnen te trekken en dat doen ze in eerste
instantie vooral naar het zuid-oosten. Vanuit Zweden steken ze de Baltische zee
over en zakken vervolgens de grote rivieren af richting het zuiden. Eerst zijn
het vooral handelsposten die ze onderweg beginnen, maar langzamerhand gaan ze zich
er ook vestigen en gebieden besturen. In Novgorod ontstaat een heus Viking-rijk
met een dynastie van Viking koningen.
Rond 900 zakt Oleg, één van deze heersers, de Dnjepr nog
een stuk verder naar het zuiden af en neemt Kiev in. Dit markeert het begin van
het rijk dat ‘Kiev Rus’ (spreek uit ‘Roes’) wordt genoemd. De term ‘rus’
betekent ‘roeiers’: zij die de rivieren bevaren.
Kiev ligt een stuk zuidelijker dan Novgorod en daarmee veel
dichterbij het politieke en economische centrum van die tijd: Constantinopel,
ook wel Byzantium genoemd (tegenwoordig Istanbul). Constantinopel is de
hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk dat dan nog altijd bestaat, eeuwen nadat
het West-Romeinse rijk is gesneuveld. Het is een rijke stad, er is veel te
halen.
Er is dus veel contact tussen de Vikingen (die
langzamerhand steeds meer geassimileerd raken met de lokale Slavische
bevolking) en Constantinopel. En dat culmineert in 985 in de bekering van een
belangrijke Viking heerser tot het orthodoxe christendom en zijn huwelijk met
de zus van de Byzantijnse keizer. De
naam van deze heerser? Vladimir (op z’n Russisch) of Volodymyr (op z’n
Oekraïens).
Vladimir/Volodymyr is een enorm belangrijk figuur in de
geschiedenis van deze regio. Hij brengt een groot gebied onder bij elkaar in
één rijk, strekkend van Kiev tot aan de Baltische Zee. En hij legt de basis
voor de belangrijke rol van de christelijk orthodoxe kerk. Geen wonder dat hij
“Sint Vladimir” werd en “Vladimir de Grote” wordt genoemd.
Zowel Rusland als Oekraïne zien hem als de grondlegger van hun naties. In Kiev staat al ruim anderhalve eeuw een groot beeld van Sint Volodymyr op de heuvel met dezelfde naam. In 2016 onthulde president Poetin een enorm beeld van Vladimir de Grote net buiten het Kremlin, zonder overigens te benoemen dat de man Kiev als zijn thuis zag.
Historische plaatsen en moderne landsgrenzen en globaal gebied Kiev Rus
Deel 2. Polen, Litouwen en Moskou worden de baas (13e-16e
eeuw)
In de 13e eeuw begint de invloed van het rijk van Kiev
(Kiev Rus) te tanen, mede doordat het minder goed gaat met Constantinopel waar Kiev
veel handel mee drijft. In 1204 wordt Constantinopel aangevallen door de
kruisvaarders. En in 1240 is Kiev zelf aan de beurt, wanneer de Mongolen de
stad zeer grondig verwoesten en alle inwoners doden of verjagen.
Moskou is dan een onbelangrijke handelspost en wordt ook
door de Mongolen afgebrand. In 1283 ontstaat het vorstendom van Moskou
(Moskovië) als een onbeduidend erfstuk voor Daniël I uit de inboedel van het
eerder genoemde Novgorod. Moskovië breidt zich gestaag uit, en neemt delen van
het voormalige Kiev Rus over.
In de veertiende eeuw komen allerlei nieuwe rijken op: Litouwen heeft een enorm grondgebied en sluit een alliantie met Polen. Vanaf de zestiende eeuw (1569) verenigen zij zich in de Pools-Litouwse Gemenebest dat het grootste deel van het huidige Oekraïne beslaat, waarbij Polen vooral de baas is in wat wij nu Oekraïne noemen, en Litouwen in het huidige Wit Rusland (Belarus).
Het huidige Rusland én Oekraïne hebben dus Viking,
Slavische en Byzantijnse wortels, die voortkwamen uit Vladimir/Volodymyr’s
rijk.
Lees verder in deel 3 en deel 4 hoe hun geschiedenis, deels apart
deels verweven, verder ging.
Meer:
Meer blogs van Lily over Oekraine
Bronnen:
· Wikipedia
Geen opmerkingen:
Een reactie posten