Spanje, Extremadura, Alhambra alcazar alcazaba (#6 en#7)

Vooraf

Alhambra, alcazar, alcazaba... Tot voor kort wist ik eigenlijk ook niet wat het verschil was. Het waren allemaal woorden voor kastelen in Spanje uit de Moorse tijd, toch? Het Alhambra in Granada had ik ooit bezocht, evenals de Alcazar van Sevilla en de Alcazaba van Almeria. Pas in 2017 bij de Alcazaba in Malaga leerde ik over de verschillen. En dat er maar tien Alcazaba’s zijn. Waarvan ik er dus twee bewust bezocht had en drie onbewust: Een hoek van het Alhambra in Granada is een Alcazaba; in Antequere had ik het van een afstandje zien liggen; het Krak de Chevalier in Syrië, bekend als kruisvaarderskasteel, telt gezien de gelijkenis met Malaga als enige Alcazaba buiten Spanje.

Een Alcazar is een fort of kasteel of soms paleis uit de Moorse tijd in Spanje. De naam komt van het Arabisch al-qasr wat weer is afgeleid van het Latijnse castrum.

Een Alcazaba is een citadel of ommuurd stukje stad. De naam komt van het Arabisch al-casebah (“rock the casbah”).

Alhambra is specifiek het fort/paleis van Granada.De naam komt van het Arabisch al-hamra, wat “de rode” betekent, naar de rode steen waaruit de muren zijn opgetrokken. Binnen of aan het Alhambra ligt een alcazaba.

Na het bezoek aan Malaga zakte de belangstelling voor alcazaba’s langzaam weer weg. Tot in de zomer van 2021 de Vuelta langs een alcazaba in noord-oost Spanje kwam. Toch weer eens naar dat lijstje van tien gekeken. Toen later dat jaar het idee voor “winter in Spanje” opkwam, leken die twee mooi te combineren. De twee alcazaba’s in Extremadura werden toen een reisdoel: ze lagen (ongeveer) en route tussen Madrid en Andalusië, en met een city trip zou je waarschijnlijk nooit daar komen.

Toen we wat meer gingen lezen bleek Extremadura vooral het heartland van de Romeinse tijd in Hispania geweest te zijn, met nog veel aquaducten, theaters en bruggen uit die tijd. De Romeinen werden verdreven door de Visigothen voor wie dit ook een belangrijke regio was. Na een paar eeuwen werden die weer verslagen door de Moren, die kort heel Spanje bezetten, en het in het zuiden 750 jaar volhielden. Daarna en daarnaast was Extremadura het thuisland van veel conquistadores, kolonialisten, wat ook weer veel rijkdom en bouwwerken bracht. De  periodes uit de Spaanse geschiedenis die de meeste monumenten hebben nagelaten, blijken dus allemaal goed vertegenwoordigd in Extremadura. Terwijl het hedentendage juist als het meest achtergebleven gebied van Spanje geldt…

Terplekke

Merida Alcazaba

We hebben terplekke zo ongelooflijk veel archeologische en architectonische monumenten gezien, dat er geen beginnen aan is ze te beschrijven. Romeinse bruggen, aquaducten en mozaieken, een theater en amphitheater. Visigothische fundamenten en pilaren en gedecoreerde stenen. Moorse alcazaba’s, cisternen, stadsmuren, uitkijktorens en een stepwell. Koloniale burchten, kastelen en paleizen, kerken en tempels, etc etc. Meestal was op één site wel twee of drie tijdperken te zien. Visigothen versterkten een Romeinse muur of brug; Arabieren gebruikten Visigothische stenen in hun bouwwerken; katholieke kerken werden over Arabische moskeeën gebouwd. Die mengeling was heel fascinerend. 

Stepwell 

De Alcazaba van Merida (#6) is na die van Alcala la Real de oudste. Je komt binnen door een entree waar vroeger de weg vanaf de brug de stad binnenkwam. Je ziet de Romeinse weg en fundamenten nog liggen. Linksaf stap je het grote ommuurde terrein binnen. Je kunt de muur op waar je een verbluffend mooi zicht op de Romeinse brug hebt. Rechts de fundamenten van een Romeinse villa achtereen romeinse muur. De Visigothen hadden die al versterkt.
Daarna zouden de Mooren onder Abd Ar Rahman II rond 835 de Alcazaba eroverheen bouwen, waarbij ze Visigothische bewerkte stenen hergebruikten.
Midden op het terrein staat een toren waarvan de tweede verdieping gebruikt werd om rook- en lichtsignalen naar buitenposten te sturen; de eerste verdieping als moskee; de begane grond als toegang voor een stepwell, een schuine dalende gang tot aan de rivier om altijd water te kunnen halen.

Badajoz Alcazaba buitenmuren

De Alcazaba van Badajoz (#7) ligt op een heuvel en beslaat maar liefst 8 ha. Van oorsprong 9de eeuws, maar veel van wat je nu ziet is een 12de eeuwse uitbreiding onder kalief Abu Yaqub Yusuf. Hele dikke hoge muren en uitkijktorens. Je kijkt over de 17de eeuwse stad en over de campo. Binnen de Alcazaba is het vooral leeg. Het is een patroon: iedere Alcazaba die we zien is weer heel anders.

Zafra Alcazar

De Alcazar van Zafra huisvest tegenwoordig een Parador, een hotel. De kamers liggen rond een binnenplaats, met zuilen en een verkoelende fontein. Tussen en achter de kamers een wirwar van trappen en gangen. 
De rondgang bovenlangs, achter de kantelen, langs de torens, lijkt op een kasteel uit een sprookjesverhaal. Een tikje mysterieus met uitzichtpunten en een grote toren met een afgesloten torenkamertje.
Het kasteel is in de 15de eeuw gebouwd door een graaf, in Mudejar-stijl. Later groeide het stadje er omheen.

Meer

Meer Spanje blogs