Vooraf
Alhambra, alcazar, alcazaba... Tot voor kort wist ik eigenlijk ook niet wat het verschil was. Het waren allemaal woorden voor kastelen in Spanje uit de Moorse tijd, toch? Het Alhambra in Granada had ik ooit bezocht, evenals de Alcazar van Sevilla en de Alcazaba van Almeria. Pas in 2017 bij de Alcazaba in Malaga leerde ik over de verschillen. En dat er maar tien Alcazaba’s zijn. Waarvan ik er dus twee bewust bezocht had en drie onbewust: Een hoek van het Alhambra in Granada is een Alcazaba; in Antequere had ik het van een afstandje zien liggen; het Krak de Chevalier in Syrië, bekend als kruisvaarderskasteel, telt gezien de gelijkenis met Malaga als enige Alcazaba buiten Spanje.
Een Alcazar
is een fort of kasteel of soms paleis uit de Moorse tijd in Spanje. De naam
komt van het Arabisch al-qasr wat weer is afgeleid van het Latijnse castrum.
Een Alcazaba
is een citadel of ommuurd stukje stad. De naam komt van het Arabisch al-casebah
(“rock the casbah”).
Alhambra is specifiek het fort/paleis van Granada.De naam komt van het
Arabisch al-hamra, wat “de rode” betekent, naar de rode steen waaruit de
muren zijn opgetrokken. Binnen of aan het Alhambra ligt een alcazaba.
Na het bezoek aan Malaga zakte de
belangstelling voor alcazaba’s langzaam weer weg. Tot in de zomer van 2021 de
Vuelta langs een alcazaba in noord-oost Spanje kwam. Toch weer eens naar dat
lijstje van tien gekeken. Toen later dat jaar het idee voor “winter in Spanje”
opkwam, leken die twee mooi te combineren. De twee alcazaba’s in Extremadura
werden toen een reisdoel: ze lagen (ongeveer) en route tussen Madrid en
Andalusië, en met een city trip zou je waarschijnlijk nooit daar komen.
Toen we wat meer gingen lezen bleek
Extremadura vooral het heartland van de Romeinse tijd in Hispania
geweest te zijn, met nog veel aquaducten, theaters en bruggen uit die tijd. De
Romeinen werden verdreven door de Visigothen voor wie dit ook een belangrijke
regio was. Na een paar eeuwen werden die weer verslagen door de Moren, die kort
heel Spanje bezetten, en het in het zuiden 750 jaar volhielden. Daarna en
daarnaast was Extremadura het thuisland van veel conquistadores, kolonialisten,
wat ook weer veel rijkdom en bouwwerken bracht. De periodes uit de Spaanse geschiedenis die de
meeste monumenten hebben nagelaten, blijken dus allemaal goed vertegenwoordigd
in Extremadura. Terwijl het hedentendage juist als het meest achtergebleven
gebied van Spanje geldt…
Terplekke
 |
| Merida Alcazaba |
 |
| Stepwell |
Daarna zouden de Mooren onder Abd Ar Rahman II rond 835 de Alcazaba eroverheen bouwen, waarbij ze Visigothische bewerkte stenen hergebruikten.
Midden op het terrein staat een toren waarvan de tweede verdieping gebruikt werd om rook- en lichtsignalen naar buitenposten te sturen; de eerste verdieping als moskee; de begane grond als toegang voor een stepwell, een schuine dalende gang tot aan de rivier om altijd water te kunnen halen.
 |
| Badajoz Alcazaba buitenmuren |
 |
| Zafra Alcazar |
De Alcazar van Zafra huisvest tegenwoordig een Parador, een hotel. De kamers liggen rond een binnenplaats, met zuilen en een verkoelende fontein. Tussen en achter de kamers een wirwar van trappen en gangen.
De rondgang bovenlangs, achter de kantelen, langs de torens, lijkt op een kasteel uit een sprookjesverhaal. Een tikje mysterieus met uitzichtpunten en een grote toren met een afgesloten torenkamertje.
Het kasteel is in de 15de eeuw gebouwd door een graaf, in Mudejar-stijl. Later groeide het stadje er omheen.