Spaanse bouwwerken als weerslag van de geschiedenis

Spanje kent een roerige geschiedenis met veel veroveraars. Die hebben allemaal hun sporen nagelaten. De een (heel veel) meer dan de ander. Van archeologische sites tot imposante bouwwerken. En het is allemaal met elkaar verwoven.

Veroveraars

• Rond 1000 v.chr. kwamen de Feniciërs uit Libanon en stichtten nederzettingen langs de Iberische zuidkust.
• Rond 600 v.chr. kwamen de Kelten vanuit het noorden en werden de Keltiberiërs.
• Rond 200 v.chr. kwamen de Romeinen uit Italië en maakten Spanje onderdeel van hun rijk.
• Rond 400 n.chr. stortte het Romeinse rijk in en kwamen de Visigothen vanuit het noorden.
• Rond 700 n.chr. kwamen de Moren uit Damascus vanuit het zuiden en in korte tijd veroverden ze heel het Iberisch schiereiland.
• Nee, toch niet het héle schiereiland. Asturias aan de noordkust werd niet permanent bezet door de Moren.
• Vanaf 1063 begonnen katholieke koninkrijkjes langzaam delen van Spanje in bezit te krijgen, om in 1492 als laatste Granada in te nemen. Dat zelfde jaar vertrok Columbus en dat was het begin van de verovering van Zuid Amerika en Spanje als wereldmacht. Later volgden oorlogen met Engeland, de Noordelijke Republieken (“de tachtigjarige oorlog”) en de “onafhankelijkheidsoorlog” met Frankrijk.
• In 1931 werd Spanje een republiek, maar kort daarna brak de burgeroorlog uit, resulterend in het Franco-regime. Na 1975 werd Spanje een democratisch koninkrijk.

Deze perioden sloten niet netjes op elkaar aan, maar liepen deels parallel.

Vaak wisselden alleen de machthebbers, maar bleven machtsstructuren en bevolking verder intakt. Zo bleef onder de Visigothen veel zoals het onder de Romeinen was.

Eeuwenlang was Spanje deels Moors en deels katholiek. En ook dat waren geen homogene eenheden: ze sloten Moren een verbond met katholieken tegen andere Moren, en andersom. Ook bestonden "de Moren" niet, het waren achtereenvolgens verschillende Arabische en Berber-rijken die ook onderling vochten.

De eerste eeuwen bleven Moorse vaklieden kerken en paleizen bouwen voor de katholieken - wat resulteerde in de mudejar stijl. In Noord Spanje gebeurde dit 300j lang, in Zuid-Spanje nauwelijks of niet omdat 10 jaar na de verovering van Granada alle Moren (en dus ook de vaklieden) het land uitgegooid werden.

Basken

Door al die eeuwen heen zijn de Basken het meest onafhankelijk gebleven, zoals het dorp van Asterix. De Baskische cultuur en taal is de oudst-bekende van Europa. En hoewel beïnvloed door allen die kwamen en gingen, voelen ze zich nog steeds onafhankelijk. Ze werden niet veroverd door de Romeinen of de Moren en gingen verbonden aan met de katholieke koninkrijken waarbij ze eigen rechten behielden. Nu zijn Baskenland en Navarra “autonome regio’s” binnen Spanje

Bouwwerken

Veel plekken waren ooit een Keltiberische tempel, dan een Romeinse tempel, dan een Visigothishe kerk, dan een Islamitische moskee en dan een katholieke kerk. Bekendste voorbeeld is wel de Mezquita: de kathedraal van Córdoba.

Mezquita Cordoba

Ook forten werden vaak op dezelfde plek gebouwd: van Keltiberische opgraving tot Romeins fort tot Moors alcazaba tot katholiek kasteel.

Kasteel Cáceres‎

Behalve de namen van steden (Merida, Cáceres‎, Zaragoza) lieten de Romeinse talloze aquaducten, bruggen, amphitheaters en theaters na.

Amphitheater Merida

Van de Visigothen zijn maar sporadisch bouwwerken te vinden, een enkele kerk en ziekenhuis.

Visigothisch detail

In Asturias ontwikkelde zich in de 8ste en 9de eeuw een eigen bouwstijl, de enige in Spanje die niet door de Moren beinvloed is. Er zijn nog welgeteld 15 bouwwerken te zien.

Monte Naranco, Asturias

De Moren gaven Spanje de naam Andalucia de bouwden Alcazars, Alcazabas en het Alhambra (*Alhambra, alcazar, alcazaba... wat is het verschil?*)

Alcazaba Almeria

Het inmiddels verenigde katholieke koninkrijk en haar conquistadores sleepte rijkdom uit Zuid Amerika aan en bouwde paleizen en kathedralen, eerst dus in mudejar stijl, later Gotisch en Romaans. Met als ultiem kunstwerk Gaudi's Sagrada Familia in Barcelona.

Sagrada Familia Barcelona