maandag 9 december 2019

White Island uitbarsting (Whakaari eruption)


9 December 2019 was er een uitbarsting van de vulkaan Whakaari/White Island, Nieuw Zeeland. 19 Doden, 2 vermisten en 30 gewonden. De uitbarsting overviel de bezoekers. Bijna allemaal buitenlanders "want  Nieuw­zeelanders weten wel beter dan naar dit gevaarlijke oord te gaan" - zoals een local mij vertelde. "Maar het is al decenia lang goed gegaan" - zei de burgemeester. Soms maar nèt, zoals ik uit de eerste hand kan navertellen.

White Island

Whakatane is een stadje aan een riviermonding met de nodige toeristen die afkomen op de iets verderop gelegen zandstranden of voor een tour naar White Island. Tot die laatste categorie hoorde ik, dus onmiddelijk na aankomst boekte ik de boottocht.
"De vulkaan is de laatste dagen erg actief", zei de mevrouw van de Tourist Information. Goed nieuws, hoewel té actief (of te veel wind) zou betekenen dat de tour niet door zou gaan.

Om 2u vertrok de boot naar White Island. Het was een nieuwe, luxe, modern ingerichte en uitgeruste boot. Op de open zee werd de snelheid opgevoerd en we legden de 50km af in 5 kwartier. Daarna werden we met een klein rubberbootje aan land gebracht, met een ladder en een plank over grote rotsblokken.

Het eiland / de vulkaan was sinds augustus, toen een nieuwe vent gevormd was, actiever. En gisteravond was weer een niewe vent gevormd! Sindsdien was er ook continue seismische activiteit. Het jammere was, dat de wandeling over het eiland nu niet tot aan de kraterrand ging - te groot risico op uitbarstingen.


Het eiland was ongekend droog en stoffig. De vulkaanas stoof op bij iedere voetstap en windvlaag, en snel werd alles grijs. Het eiland was de top van een vulkaankrater, het laagste punt lag onder de zeespiegel, en je wandelde binnenin de krater, maar dus niet tot de actieve opening (vent)- daar zag je wel enorme stoomwolken uit opstijgen. Afhankelijk van het overheersende metaal waren heuvels in groen of grijswitte as bedekt, oudere lagen waren ook rood en geel. Tegen de bergflanken -de binnenkant van de krater- lagen her en der felgele zwavelhopen waar heet stoom uit donderde. Een soort beekje van zuur water sijpelde door een bedding, hier en daar borrelend. Het was een bijna buitenaardse ervaring hier rond te lopen!

Vlak bij de plek waar we aan land waren gekomen, stonden de resten van een oude zwavelwinningfabriek - de houten balken nog in goede staat, alle ijzer weggevreten door de zure lucht.

Net toen we weer van land zouden gaan, was er een uitbarsting: de centrale opening was in een donkere wolk gehuld. Een minuut later regende het zwarte, natte as over ons heen. We werden gemaand snel de boot in te gaan.
Een half uur later, nadat we nog wat voor de kust gezigzagd hadden en net een of twee km weg waren, was er weer een uitbarsting. Van deze afstand zag je de de aspluim opstijgen en langzaam verwaaien.
Het droge stof had mijn haar een Einstein-coupe gegeven: rechtopstaand alsof het onder stroom stond.

De volgende weken bleef White Island gesloten voor bezoekers.

Whakatane, Januari 1999